√ 27+ Puisi Bahasa Jawa Semua Tema Paling Lengkap 2020
Puisi Bahasa Jawa – Puisi tidak hanya terdapat dalam bahasa Indonesia, dalam bahasa daerah seperti misalnya Jawa, juga terdapat seni berpuisi. Puisi dalam bahasa Jawa disebut dengan Geguritan.
Geguritan merupakan salah satu kesenian yang juga harus dilestarikan sebagaimana tembang jawa atau musik jawa. Karena itulah materi geguritan dimasukkan dalam kurikulum sekolah baik itu tingkat sekolah dasar, menengah maupun atas.
Seringkali pembacaan geguritan atau puisi versi Bahasa Jawa ini dipentaskan dalam event event sekolah. Nah, jika kamu mencari referensi contoh puisi bahasa jawa untuk dipentaskan, kamu bisa ambil contoh-contoh di bawah ini.
Namun sebelumnya kamu juga harus tahu pengertian puisi dalam bahasa jawa, fungsinya, dan aturan aturan yang mengikat di dalamnya supaya lebih memahaminya.
Yuk langsung saja disimak.
Pengertian Puisi Bahasa Jawa (Geguritan)
Pengertian puisi dalam Bahasa Jawa pada dasarnya masih sama dengan puisi pada umumnya.
Penafsiran dari Geguritan merupakan suatu karya sastra jawa yang metode pembuatannya memakai kalimat yang indah serta memiliki arti. Metode pengungkapan Geguritan ini memakai bahasa yang memiliki rima, irama, mitra, baik dan penataan yang tepat.
Tidak hanya itu, geguritan pula dapat terbuat bersumber pada ungkapan perasaan serta pikiran penciptanya. Dalam bahasa Indonesia, geguritan disebut dengan puisi. Sesungguhnya geguritan serta puisi nyaris sama, yang membedakan cuma bahasa yang digunakan. Geguritan memakai bahasa Jawa, sebaliknya puisi memakai bahasa Indonesia.
Ciri-Ciri Puisi Bahasa Jawa (Geguritan)
Sebuah karya dapat dibedakan dengan karya lainnya karena memiliki ciri-ciri. Begitu pula puisi bahasa Jawa. Puisi bahasa Jawa memiliki ciri ciri sehingga dapat dengan mudah dibedakan dengan jenis karya lain seperti tembang misalnya.
Beberapa ciri ciri geguritan antara lain:
- Memiliki aturan seperti guru lagu, guru wilangan dan juga guru gatra.
- Bahasa dipakai sopan, indah dan baik.
- Seringkali bahasa yang digunakan adalah jenis konotasi.
- Kalimat yang dipakai harus mempunyai arti atau makna.
- Terdapat nama pengarang atau pembuat dalam teks geguritan yang berada di depat bagian atas.
Unsur Intrinsik Puisi Bahasa Jawa (Geguritan)
Unsur intrinsik adalah unsur unsur yang membentuk sebuah geguritan agar dihasilkan geguritan yang baik dan benar serta bermakna. Unsur intrinsik ini berada di dalam geguritan.
Beberapa unsur intrinsik yang harus ada dalam sebuah puisi jawa atau geguritan adalah:
- Tema
- Bahasa yang indah
- Judul
- Diksi (pemilihan kata)
- Citra
- Purwakanthi
- Amanat / pesan
Jenis Jenis Puisi Bahasa Jawa (Geguritan)

Geguritan Gargarag Anyar
Merupakan jenis puisi yang lebih bebas dan tidak terikat tiga guru lagu (gatra, wilangan dan swara) serta tidak dapat menggunakan bahasa Jawa yang lebih modern.
Geguritan Gargarag Lawas
Geguritan ini mempunyai pengertian sebaliknya. Menggunakan bahasa Jawa lawas atau lama serta terikat dengan aturan aturan. Aturan aturan tersebut adalah:
- Diawali kalimat ” sun gegurit”.
- Jumlah baris pada setiap baris haruslah sama paling sedikit 4 baris.
- Jumlah suku kata juga harus sama dalam setiap barisnya.
- ketentuan guru swara: A,I,U,E,O yang artinya setiap baris harus diakhiri dengan vokal tersebut.
Contoh Puisi Bahasa Jawa Berbagai Tema
Setelah mengetahui dasar-dasar tentang puisi bahasa Jawa atau geguritan, sekarang mari kita belajar mendeklamasikan contoh puisi bahasa Jawa berbagai tema berikut ini.
Oiya, seringkali kita disuruh untuk membawakan puisi bahasa Jawa yang sesuai dengan event, untuk itu, kumpulan contoh puisi bahasa Jawa di bawah ini dibedakan sesuai dengan kebutuhan tema. Kamu tinggal menyesuaikan.
Puisi Bahasa Jawa Tentang Pendidikan

Contoh 1
Pamulangan
(Budhi Setyawan)
Jare simbah aku kudu sekolah
Kareben dadi bocah genah mrenah ora nggladrah
Jare rama ibu aku kudu sregep mangkat
Kareben dadi wong pangkat urip ora kesrakat mlarat
Jare bapak ibu guru aku kudu sinau
Tambah ilmu
Kareben kelakon kabeh kang tinuju
Nanging
prakanca, ….
Coba delengen kahanan nyata
Apa isih bisa pamulangan kang ana dadekake urip tumata
Pamulangan kang tanpa tuladha
Pamulangan kang kasatan piwulang
Pamulangan kang ngajarake angka-angka wuta
Siji lan siji ana pira?
Jare anut kang duwe kersa
Jan ora weruh subasita, trapsila, apa maneh tata krama
Lali dosa…
Kabeh lurung binarung kumalungkung
Pamrih pamuji siji
Pamulangan ora aweh pepadang
Simbah,
Nyuwun pangapunten
Kula mboten kepingin dados dokter
Jalaran duite bapak mboten wonten sakoper
Contoh 2
Rama
Rama,
Nyadong duka
Kulo mboten kapilut drajat pangkat
Jalaran ajrih sumpahing rakyat
Kang panggah mlarat sekarat
Bapak ibu guru,
Nyuwun donga pangestu
Mugi-mugi sedaya ilmu saged dados sangu
Puisi Bahasa Jawa Tentang Sekolah

Sekolahku
Sekolahanku…
Panggonan anggonku golek ilmu
Sekolahanku…
Diwulang dening Bapak-ibu Guru
Sekolahanku…
Sinau, maca buku
Ing Panggonan iki
Aku diajari supaya karo wong tuwaku kudu bekti
Ing panggonan iki
Aku diajari marang kanca aja srei
Diparingi PR kanggo gladhen
Kanggo sangu urip ing tengahing bebrayan
Aku percaya…
Sanajan abot kudu dilakoni
Kabeh mau kanggo kepentingan pribadhi
kareben ngesuk dadi wong kang aji
miguna tumprap bangsa lan nagari
Puisi Bahasa Jawa Tentang Alam

Contoh 1
Apike Alam
Ati sing lara dadi waras
Yen ndeleng apike alam iki
Pikiran sing lesu dadi tuntas
Ndeleng ciptan sing Kuasa
Matur syukur marang Gusti
Sing wis nyiptake bumi iki
Lan saisine
Kita kudu ngrawat alam iki
Marang dunya kang luwih apik
Contoh 2
Lintang Panjer Rahina
Nalika bumi isih sepi
Lintang panjer rahina wis tangi
Menehi Pepadhang sagung dumadi
Kang wiwit gumregah ngupaya rejeki
Para among tani wis ndalidir mecaki galengan
Mbok bakul sinambiwara wus sengkut makarya
Para ngulama tumungkul mengestu puja
Para santri wiridan ngaji
Jago kluruk sesautan
Melu tasbeh marang pangeran
Ndonya wis gagat rahina
Maringi kalodhangan janma ngupadi pangupajiwa
Puisi Bahasa Jawa Tentang Sahabat

Kanggo Kanca
Biyen, tanganmu genggem tanganku
Biyen, pundakmu enek kanggo aku nangis
Biyen, guyumu nentremke atiku
Nanging saiki….
Tangan, pundak, guyumu ilang saka uripku
Kanca-kancaku kabeh,bayangna
Apa sajatining kahanan sajroning dunya
Yen ora ana welas lan asih
Ora ana uga kekancanan tanpa pamrih
Ing sakjroning manah atiku
Aku ngrasakna kepengin ngamuk wektu iku
Kanca lan kancaku
Elinga rasa atiku iki
Jaganen rasaning welas asih iki
Puisi Bahasa Jawa Tentang Ibu

Contoh Puisi Tentang Ibu 1
Ibu
anakmu kang dak wanti wanti
Kang dak kawatirake
Kak kok titipake ana pawiyatan luhur iki
Iki anakmu
Kang durung isa nyenengke ibu
Kang durung bisa nyenengke keluarga
Kang isih dadi tanggunganmu ibu
Nanging ibu
Anakmu iki bakal banggakke ibu
Banggakke keluarga kabeh
Anakmu rak bakal nyerah bu
Kanggo nyekel lintang ana langit
Kang kadhang ditutup mendhung
Kang kadhang mripat wae wis ora bisa weruh
Nanging anakmu iki janji ibu
Puisi Ibu Bahasa Jawa 2
Ibu
(Dening Yossanti)
Tresna asih ibu
Ora ana kang bisa ngganteke
Kesabaran ibu kang kebak wutuh
Ora bisa daklaleke
Do’a ibu kang tulus
Tansah ngiringi awakku
Pengorbanane kang tanpa wates
ora bisa winales
Ibu..
pituturmu bakal dakrungu
tresna asihmu marang aku
ora bakal puput
Pandongaku ibu…
Muga Gusti tansah nyembadani
Puisi Bahasa Jawa Tentang Guru

Arti Tekamu
(Putri Mulyasari)
Ing petenge arah lan langkahku iki
Panjenengan dados srengenge kangge uripku
Menehi sumunar cahya kanggo kabeh pengarepan
Panjenengan madhangi lurung-lurung kang buntu
Liwat sorotan cahya kang metu saka swara lan tuturmu
Ing kelas kang ayem tentrem iki
Aku nangkep artine panguripan
Mung marang panjenengan gegayuhan dipun taruhaken
Lan marang panjenengan pengarep kang luwih becik
Panjenengan Kang nemtokake nasib bangsa Paduka
Boten mokal kagem panjenengan
Mujudake generasi emas bangsa kang gemebyar ing pepeteng
Saben dina panjenengan nindakake kagiyatan mulya iki
Rasa sabar uga rasa ikhlas ndampingi saben dina
Sakabehe ing donya ora bisa mbales jasamu
Yaiku jasamu kang iso nggawe bintang ing pepeteng
Kita ora bisa ngganti jasamu karo opo bae
Nanging, kita bakal nggawe panjenengan bangga
Jasamu bakal kita pangeti sajrone uripku
Bakal kita pengeti ing sajroning ati
Lan ora bakal lebur dening puteran wektu
Matur nuwun sanget, guru ingkang kula tresnani
Tanpa panjenengan bakal peteng ……
lan amarga panjenengan urip dadi migunani
Puisi Lucu Bahasa Jawa
Ora Jodho
Nek kowe arep lungo saiki
Aku ora arep ngaandoli
Aku mung lagi ngrasak-ngrasakke
bar iki aku kudu piye
Dudu salahe sopo sopo
Iki pancen dalane
Mugo kowe nemu sing mbok goleki
aku tak meneng sek noto ati
Puisi Cinta Bahasa Jawa

Puisi Bahasa Jawa Kasmaran
Jodhoku
Sliramu sing saiki tak tresnani
Apa ya sliramu…?
Sing arep ngerteni aku salawase
Apa ya sliramu?
Sing arep njaga aku salawase
Apa ya sliramu?
Sing arep nuntun aku marang dalan kang becik
Apa ya sliramu?
Sing arep melu ngrasakake bungah lan rekasaku
Apa ya sliramu?
Sing sesuk arep dadi kanca uripku
Dhuh Gusti
Paringana pitedah kanggo aku
Apa iya iki jodhoku?
Puisi Cinta Bahasa Jawa Kromo Inggil
Tandha Katresnan ku
Wiwit kok tulisake tresna iku
Manuk-manuk kepodang padha geguyonan
Ing pang-pang godhonge waru
Ijo enom lelagone langit biru
Srengenge isuk kang mlethek ing ati sumunar
Martakake dhina bakal ora kamendungan
Wiwit kok kandhak’ake tresna iku
Liwat kali dhak kintirake prau godhong pring
Amrih bisa lelayaran aneng segaranining atimu
Apepayon langit ing pucuking alun
Banjur dak tunggu tekane nggawa warta
Wiwit kok kidhungake tresna iku
Apa aku kudu lumaku sadhuwure angin lan segara
Njupuk kembang srengenge kang mlethek
Banjur dak slempitake ing kupingmu
Kareben nambahi brantaning ati
Sanjerone ati iki,Yayi
Ana panandhang,kirane mung kowe kang bisa mangerteni
Liwat getering angin kang sumilir
Sadawaning laku lan sepi tak ceritakake
Yen ta… samengko bakal NYAWIJI.
Puisi Patah Hati Bahasa Jawa
Tresna
Tresna kuwi sepele
Tresna kuwi ya kowe karo aku
Tresnamu kaya surya
Nanging ya kaya samudra
Tresnamu bisa nekakake mega
Nanging saiki tresnamu kaya dahana
Awit aku mbok tinggalna
Langit data peteng
Ora ana candra apa maneh kartika
Atiku kaya bawana sing lemahe nela-nela
Maruta, kandhakna yen aku isih tresna
Sing Ilang Ben Ilang
Saupamane ngerti isine atiku…
Ra bakalan kowe ngilang
Kaya pedhut kang kasaput srengenge
Kaya bun netes siya-siya ing lemah garing
Nambah eluhku nelesi pipiku…
Kabeh wus ora kena digetuni,
Sebab jodho rejeki lan pati…
Wis digarisake dening Gusti Kang Maha Kuwasa
Sing ilang ben ilang…
Ra bakal dak gayuh maneh
Cukup sakmene kanggo riwayat
Kanggo sasine lelakon urip,
kowe lan aku kudu nrima legawa
Puisi Romantis Bahasa Jawa Halus
Aku Duwekmu Wengi Iki
Lumakuku kaya ngawang
Ngawang-ngawang nggayuh lintang
Mecaki dalan kasusahan
Apa Sejatine?
Kang ngganjel ing njero manahmu?
Tegese luh kang tumetes ing pipimu
Nglebur nyawiji ing swasana
Kang sejatine durung bisa gawe aku lan sliramu
Mesem bebarengan
Puisi Bahasa Jawa Tentang Lingkungan
Esuk Iki
(Ariesta Widya)
Angin pancen sumilir ngrajut awak
Nanging mau bengi hawane nggodha angen
Kumepyur grimis ngruwis nggawa pengarep
Mengko udan ngadhemi bumi sing ngrantu
Woh, woh, medhot rasa gumawang
Lebu sing tumemplek lumahing godhong
Durung owah gambarane
Jago kluruk sesautan ora miyak cahya srengenge
Kaya padatan njalari donya iki tangi
Donya peteng ora kawiyak sunar padhang
Ing bang wetan ngranuhi sesawangan
Kepara saiki krasa kulit anyep
Kesiram angin playon nerak-nerak sak karepe
Isih binareng thathit gumerit nyigar keteg dhadha
Gordhin jendhela mobat-mabit sesalaman
Kleyang-kleyang godhong ing ngarepan
Mudal-mudal gumlethak ngebaki plataran
Godhong blimbing, jambu Bangkok, blimbing wuluh
Mosak-masik ing plataran ora kumanan kentekan semen
Got paving urunan warga gumlesah larahan pasar
Esuk iki kosok balen karo mau bengi
Panas sing sumeblak diwiyak angin adhem mabit
Njalari angin keplantrang miyaki jaman
Sing teka ora kinira miyak donya
Apa iki sasmita lumahing donya kurebing langit
Aweh panyendhu marang manungsa
Esuk lan sore singgeting dina rahina
Wengi nggarit ati miyaki leladi iku wis pinasthi
Aja ngowah-owahi lakuning lintang ing akasa
Iku luwih prayoga
Puisi Bahasa Jawa Tentang Pahlawan

Contoh 1
Pahlawanku
Pahlawanku
Wutahing ludirmu
Nyiram ibu pertiwi
Nadyan sang ibu
Kudu muwun sedhih
Karajang-rajang manahe
Karujit-rujit rasa pangrasane
Pahlawanku
Mugya Gusti paring nugraha
Semana gedhene bektimu
Jiwa raga, bandha donya
Tanpa sisa
Amung siji pangajabmu
Merdika
Contoh 2
Pahlawan
(Rono)
Pahlawan, sliramu dadi dalan kemerdekaan
Tadah awak ora wedi marang kematian
Nyowomu kanggo pondasine kebebasan
Kanggo rakyat saking cengkramane penindasan
Pahlawan, awan bengi nantang maut
Ngalawan misil misil kang semrawut
Kabeh lawan koe ajak gelut
Ra peduli najan awak podo benjut
Pahlawan, semangatmu koyo geni
Ngobong kabeh pasukane kompeni
Kanggo njaga lemah kang ditresnani
Indonesia merdeka, Indonesia di ormati
Pitulas agustus taun papat lima
Opo sing diimpike dadi nyata
Saiki indonesia wes merdeka
Pahlawan, perjuanganmu ra sia-sia
Indonesia merdeka !!!
Indonesia merdeka !!!
Kabeh mergo perjuanganmu
Pahlawanku
Contoh 3
Segara Aru
Bener, pener, yekti
Sliramu dadi seksi
Seksi pahlawan sejati
Pahlawan mulih aran awit bekti
Awit mangku jejibahan
Tugas luhur, jujur ing palagan
Ngemban amanat Trikora ayahan
Segara Aru biru lugu blak-blakan
Ngemu madu
Maduning bangsa satuhu
Kang Asma Yos Sudarso iku
Korban jiwa raga ing Segara Aru
Ludira kang wekasan
Kanggo nebus Irian
Yos Sudarso gugur kalayan
Asmanya misuwur ing bebrayan
Sliramu Aru
Seksi lugu
Seksi bisu
Satuhu baku
Puisi Bahasa Jawa Singkat
Contoh 1
Api Abadi Mrapen
(R. Tantiningsih)
Latu kuwi, tansah murub
Ora nggubris kiwa tengene
Nadyan digrujug tirta
Nadyan maruta padha teka
Nanging latu kuwi ora surut
Latu kuwi, tansah murub
Kaya latu kang ana jero ati
Angel dipateni lan angel diadhemake
Latu kuwi, tansah murub
Ing mrapen dununge
Ninggal sejarah
Kanggo anak putu
Contoh 2
Crita marang aku
Senajan ora mesthi bisa mungkasi
Lilakna aku andum donyamu
Kang kebak dening kaendahan
Sing durung kasunyatan
Aku duwekmu wengi iki
Iki ragaku
Iki sukmaku
Aku lila disiksa
Nganti ora ana sisa
Puisi Bahasa Jawa Tentang Religi
Gusti
Gusti…
Dalem namung tiyang kang lemah
Kang boten saged mlampah piyambak
Gusti…
Dalem namung tiyang ingkang gampil gripil
Tansah kegoda kesenengan donya
Gusti…
Hamung siji panyuwunku
Tuntun dalem wonten ing margi kang padhang gusti
Duh Gusti…
Contoh Pembacaan Puisi Bahasa Jawa yang Keren
Nah, setelah memilih salah satu contoh puisi atau geguritan, sekarang mari kita belajar bagaimana cara membaca puisi bahasa Jawa ini dengan keren agar mengesankan penonton.
Klik link berikut untuk melihat videonya dalam YouTube dan cobalah untuk ikut menirukan.
Itulah dia contoh contoh puisi Bahasa Jawa atau yang biasa disebut dengan Geguritan. Semoga artikel ini dapat bermanfaat dan semoga kekayaan budaya Jawa tetap lestari. Terimakasih.