√39+ Tembung Rurabasa: Fungsi, Teges dan Contoh Ukara

Tembung Rurabasa, Pada artikel ini, secara khusus kita akan membahas tentang Rurabasa. Ini adalah artikel lanjutan setelah materi berbagai macam tembung sebelumnya (kawi, camboran, entar).

Pengertian Rurabasa

Pernahkah kalian mendengar istilah salah kaprah? Atau jika disebut frasa salah kaprah apa yang terlintas dalam pikiran kalian? Salah yang umum atau umum yang salah? Hahaha.

Salah kaprah adalah sebutan untuk kesalahan yang umum sekali sehingga orang tidak menganggap hal tersebut sebagai kesalahan.

Contohnya seperti penggunaan kata nol dan kosong. Nol adalah angka nol, sedangkan kosong adalah kata sifat yang berarti tanpa isi. Namun ketika ditanya nomor ponsel, misalnya, secara umum orang akan menyebut kata nol dengan kosong. Ya ngga?

Nah, ternyata sobat Paduka, fenomena salah kaprah ini tidak hanya terjadi dalam Bahasa Indonesia, dalam Bahasa Jawa-pun juga demikian.

Ada beberapa kalimat dalam bahasa Jawa yang salah, namun sudah umum sehingga tidak lagi dianggap salah.

Sebutan untuk fenomena ini adalah: Tembung Rurabasa.

Rura artinya rusak, sedangkan basa artinya bahasa. Jadi, Rurabasa adalah bahasa yang rusak.

Secara gamblang rurabasa yaiku basa kang luput utawa salah, nanging dianggep lumrah ana ing padinan, amarga wis ora bisa dibenerake maneh, merga yen dibenerake dadi ora umum.

Rurabasa tegese basa kang luput utawa salah, nanging dianggep lumrah ana ing padinan, amarga wis ora bisa dibenerake maneh, merga yen dibenerake dadi aneh tur lucu.

Dalam hal ini, pengguna Tembung Rurabasa dalam bahasa jawa sangat erat kaitannya dengan pemaknaan kata. Karena walaupun sudah sama-sama mengetahui maksudnya, masyarakat khususnya suku Jawa, sudah melazimkan pengguna tembung atau kata ini. Yang sebenarnya memiliki beberapa kejanggalan antara makna sebenarnya dengan makna yang dimaksudkan.

RECOMMEND :  √ Lagu Gundul Gundul Pacul: Asal, Lirik dan Makna

Rurabasa dan Suku Jawa

Sampai sekarang suku Jawa masih menggunakan rurabasa. Bahkan rurabasa telah berkembang menjadi sebuah tradisi candaan atau ledekan ketika bersosialisasi sesama suku Jawa.

Rurabasa ini sudah diketahui oleh masyarakat Jawa jika makna kata tersebut salah, tetapi masih tetap digunakan.

Hanya sedikit orang yang sadar akan kesalahan makna kata tersebut, seolah penggunaan kata tersebut sudah benar. Dan sebagian besar orang sudah melupakan makna asli dari kata yang termasuk tembung rurabasa.

Salah kaprah ini berlanjut dikarenakan hal ini sudah dianggap lazim dan menjadi hal yang dibenarkan. Ketidakpahaman juga bisa menjadi faktor lain dalam eksistensi Rurabasa ini.

Maka, karena sudah mentradisi, rurabasa menjadi bab tersendiri yang dibahas di dalam kerangka bahasa Jawa.

Namun, ada hal yang perlu diperhatikan. Makna asosiatif masih kental terkandung, khususnya di bahasa Jawa. Ketidaksesuaian makna dengan ujaran, bisa saja menjadi faktor kesalahpahaman antara penutur dengan target tuturan yang tidak berbahasa Jawa.

Contoh Rurabasa

Contoh kasus, orang hanya akan menyebut memanjat pohon kelapa dengan “menek klapa“. Menek klapa artinya memanjat kelapa. Dikatakan demikian karena, orang Jawa sudah maklum yang dipanjat adalah pohonnya dan bukan daunnya hehehe.

Selain contoh tersebut ada lagi beberapa rurabasa yang lain.

Kamus Rurabasa dan Artinya

  1. Adang sega tegese adang beras, supaya dadi sega.
  2. Adang esuk tegese adang sega wayah esuk
  3. Adang thiwul tegese adang gaplek sing wis dadi diglepung, supaya dadi thiwul.
  4. Bakul jangan tegese wong dodol keperluane masak jangan.
  5. Gawe jamu tegese deplok empon empon supaya dadi jamu
  6. Jaga gerdhu tegese tukang jaga keamanan manggon ing gerdhu.
  7. Kelan lodheh tegese nggodog janganan supaya dadi sayur lodeh.
  8. Mangan awan tegese mangan sega ing wayah awan.
  9. Mbathik sewek tegese mbathik mori supaya dadi sewek.
  10. Mbathik iket tegese mbathik mori supayane dadi iket.
  11. Mbunteli tempe tegese mbunteli dhele godhog kang wis dirageni supaya dadi tempe.
  12. Menek klapa tegese menek wit klapa arep apek klapane.
  13. Mikul dhawet tegese mikul angkring isi wadhah dhawet.
  14. Mbakar sate tegese mbakar daging bakal sate.
  15. Mikul soto tegese mikul kwali isine soto
  16. Masak gule tegese masak jeroan utowo daging dicampur santen karo bumbune
  17. Ndheplok gethuk tegese ndheplok tela supaya dadi gethuk.
  18. Ndhudhuk sumur tegese ndhudhuk lemah kanggo gawe sumur.
  19. Ndondomi kathok tegese ndondomi bakal digawe kathok.
  20. Negor klopo tegese negor wit klopo.
  21. Nenun sarung tegese nenun benang supaya dadi kain.
  22. Nggodok Gula tegese nggodok legen supaya dadi gula.
  23. Netel jadah tegese netel ketan mateng supaya dadi jadah.
  24. Njahit klambi tegese njahit kain supaya dadi klambi.
  25. Ngenam klasa tegese ngenam mendhong digawe klasa.
  26. Ngenam kepang tegese ngenam rambut supaya dadi kepang (diklabang).
  27. Ngenam sesek tegese ngenam silatan pring supaya dadi sesek.
  28. Ngekum landha tegese ngekum arenge merang supaya dadi landha.
  29. Ngethok gedhang tegese ngethok wit gedhang, arep apek gedhang.
  30. Nggodhok wedang tegese nggodhok banyu nek wis umob/mateng digawe wedang.
  31. Nglinthing rokok tegese nglinthing klobot karo mbako supaya dadi rokok.
  32. Nguleg sambel tegese nguleg Iombok sabumbune arep digawe sambel.
  33. Nulis layang tegese nulisi dluwang supaya dadi layang.
  34. Nggoreng Peyek tegese goreng adonan gurih sing isine kacang, dele utawa teri.
  35. Nunggu manuk tegese nunggu pari ing sawah supaya ora dipangani manuk.
  36. Nunggu geni tegese nunggu kayu supaya genine ora mati.
  37. Nyangking banyu tegese nyangking ember isi banyu.
  38. Nyunduki sate tegese nyunduki daging nganggo sodo.
  39. Tangi turu tegese melek bar turu
RECOMMEND :  √ 21+ Contoh Tembang Pucung Beserta Arti dan Penjelasannya

Contoh Ukara Menggunakan Rurabasa

1. Ibu isuk mau uwis adang sega, mengko aja lali gawa bekal.
2. Bapak arep menek klapa, aja ngadeg ing kunu.
3. Budhe nembe nggodhog wedang kopi sekawan gelas.
4. Simbah wis ora tau mikul dhawet, sampun mboten kuat.
5. Tanggaku lagi ndhudhuk sumur ing ngarep omah.
6. Suradi wingi ngethok gedhang njur, digawa pasar.
7. Mbakyu nguleg sambel terasi ing dhapur.
8. Le, aja lali nyangking banyu yo.
9. Dhimas didhawuhi Pak Dhe nunggu manuk nang sawah pendhak sore.
10. Aku durung mangan awan, mengko wae tak susul hene Budi.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *