√75+ Contoh Wangsalan Beserta Jenis dan Penjelasannya

Contoh Wangsalan Beserta Jenis – Sebagai pembuka, orang Jawa (dulu) seringkali menggunakan perumpamaan atau lambang dalam berbagai segi kehidupan.

Contoh kasus seperti ketika mengadakan upacara, dalam pertunjukan seni (tari, wayang, tembang), dalam pembangunan rumah atau bahkan dalam percakapan sehari-hari.

Salah satu jenis perumpamaan yang seru dan sering digunakan dalam percakapan atau pachelaton adalah wangsalan.

Dikatakan seru, karena wangsalan bentuknya berupa teka teki yang harus dijawab. Sedangkan untuk menjawabnya kamu harus tahu banyak tentang tembung aran seperti arane anak kewan, arane woh lan pentil, isi dan seterusnya.

Bukan hanya itu, kamu juga harus tahu jenis wangsalan yang ditujukan ke kamu, karena cara menebak isi wangsalan akan tergantung jenisnya.

Nah, jika kamu penasaran , se-seru apa wangsalan ini, yuk simak bersama penjelasan di bawah ini. 🙂

Pengertian Wangsalan

Berikut ini pengertian wangsalan menurut Wikipedia bahasa Jawa.

Wangsalan yaiku unen-unen cangkriman nanging iku dibatang (dibedhèk) dhéwé. Ukarané ora persis nanging mèmper waé. Wangsalan ana kang awujud ukara selarik, bisa uga awujud tembang.

(Wangsalan adalah bentuk cangkriman yang ditebak sendiri (oleh pemberi wangsalan). Kalimatnya tidaklah persis, hanya mirip-mirip (suku katanya) saja. Wangsalan ada yang berbentuk sebaris kalimat, ada juga yang berupa tembang (nyanyian).

Sumber lain mengatakan definisi wangsalan, Wangsalan yaiku unen-unen utawa tetembungan kang saemper cangkriman, nanging batangane (wangsulane) wis sinandi ing wanda-wandaning tembung-tembung.

Menebak isi wangsalan (teges wangsalan) adalah hal yang seru dan dapat dilakukan saat waktu luang berkumpul dengan teman.

Nah, berikut ini contoh wangsalan dalam pacelathon (percakapan sehari-hari) yang paling gampang.

  • Njenang gulo lho, aja lali. ( Jenang gula: glali)
  • Balung klapa, ethok-etok ora ngerti. ( Balung klapa: bathok)
  • Balung janur, sida lunga apa ora? (Balung janur: sada)

Pada akhirnya satu wangsalan dapat dibedah menjadi tiga bagian. Contohnya wangsalan “njanur gunung, kadingaren mara rene” akan didapat tiga bagian berupa:

  1. Wangsalan : njanur gunung
  2. Batangan : aren
  3. Tebusan : kadingaren

Nah, selain wangsalan pacelathon seperti contoh di atas, ada juga jenis wangsalan lain yang sedikit rumit, berikut ini penjelasan dan contoh-contohnya.

Jenis Jenis Wangsalan

Wangsalan Lamba

Wangsalan lamba yaiku jenise wangsalan kang amung ndueni isi batangan utowo tebusan siji. Artinya, wangsalan lamba adalah jenis wangsalan yang hanya mempunyai isi teka teki satu objek.

Wangsalan ini terdiri atas satu baris. Bagian pertama adalah teka teki, disusul bagian kedua berupa jawaban dari teka teki tersebut.

RECOMMEND :  √25 Contoh Ukara Lamba lan Pangertene

Tuladha wangsalan lamba:

  1. Pindang lulang, kacek apa aku karo kowe. (Pindhang lulang = Krecek)
  2. Jenang gula, kowe aja lali. (Jenang gula : Gulali)
  3. Sekar aren, rawuhipun sampun dangu-dangu. (Sekar aren: dangu)
  4. Njanur gunung, kadingaren. (Janur gunung: Aren)
  5. Mbalung klapa, geleme mung ethok-ethokan. (Mbalung Klapa : Batok)
  6. Mbalung janur, paring usada nggonku n andhang wuyung. (Balung janur: Sada)
  7. Reca kayu, goleka kaweruh rahayu. (Reca kayu: Golekan)
  8. Ngembang garut, nggremeng ora karuwan. (Kembang garut: gremeng)
  9. Ngembang kacang, mbesengut ora kalegan.(Kembang kacang: besengut)
  10. Kembang jambu, kemaruk duwe dolanan anyar. ( Kembang jambu: karuk )
  11. Roning mlinjo, sampun sayah nyuwun ngaso. (Roning mlinjo: so).
  12. Klapa mudha, yen kalegan paringa apura. (Klapa mudha: degan)
  13. Kembang gembili, seneng-seneng oleh rejeki. ( Kembang gembili: seneng)
  14. Witing klapa jawata ing ngarcapada, salugune wong mudha gelem rekasa. (Witing klapa : glugu )
  15. Mbok aja nglemah bengkah, nyela-nyela wong tuwo. ( Nglemah bengkah: tela)
  16. Gayung sumur, aja kemba aja mundhu. (Gayung sumur: Timba)
  17. Nggodong garing, esuk-esuk kok wis nglaras. (Godhong garing: Klaras)
  18. Mbalung geni, mbak menawa aku bisa teka. (Balung geni: Mawa)
  19. Balung pakel, aja seneng alok-alok! (Balung pakel: Pelok)
  20. Bayem arda, dhasar anteng kang adi luhung. (Bayem arda: Lanteng)
  21. Kukus gantung, sawangan kang adi luhung. (Kukus gantung: sawang)
  22. Kancing gelung munggweng dadha, titenana! (Kancing gelung: Peniti)
  23. Yen ora nesu, geneyo kowe kok mentil kacang, mrengut terus. (Mentil kacang: sungut)
  24. Nyaron bumbung, nganti cengklungen nggonku nggenteni. (Saron bumbung: angklung)
  25. Ngrokok cendhak, bocah cilik ora kena neges-neges. (Rokok cendhak: tegesan)
  26. Balung jagung, punika sampun dados tanggel jawab kula. (Balung jagung: janggel)
  27. Jangan gori, nganti judheg anggonku mikir. (Jangan gori: gudheg)
  28. Kendhil dawa, enggal ditandangi. (Kendhil dawa: dandang)
  29. Mutra bebek, kawit mau mung wira-wiri wae. (Mutra bebek: meri)
  30. Mrica kecut, yen mung muni pancen gampang. (Mrica kecut: wuni)
  31. Sarung jagung, abot entheng tak lakonane. (Sarung jagung: klobot)
  32. Wohing tanjung, becik njunjung bapa biyung. (Woh tanjung: kecik)
  33. Kapi jarwa, dak pethek mangsa wurunga. (Kapi jarwa: kethek)
  34. Mina galak ing samodra, bacutna gunemmu Kang Gareng. (Mina galak ing samodra: iwak cucut)
  35. Petis manis, ngucapna tembung sing manis. (Petis manis: kecap)
  36. Pring dhempet, kowe teka mrene kok ora kandha-kandha! (Pring dhempet = andha)
  37. Babal bunder manglung kali, lho, patrapmu kok kaya mangkono! (Babal bunder: elo)
  38. Kepiting kang sobeng rawa, nguswaraganta wong ayu. (Kepiting kang saba ana ing rawa: yuyu)
  39. Dom jala, coba aku kandhanana! (dom jala: coba)
  40. Baligo amba godhonge, kudu santoseng kalbu. (Baligo amba godhonge: labu)
  41. Carang wreksa, nora gampang wong mengku nagara. (Carang wreksa: pang)
  42. Cecangkok wohing kalapa, ugemana kang dadi pathoking urip. (Cangkok kalapa = bathok )
  43. Bremara wismeng bantala, kawula badhe caos atur. (bremara wismeng bantala = tawon tutur)
  44. Witing pari, kok amen muleh leh kerjo? (witing pari: damen)
  45. Masjid alit, aja sok nglanggar aturan! (Masjid alit: langgar)
RECOMMEND :  √ Teks Pranatacara Manten Bahasa Jawa Singkat

Wangsalan Rangkep (Camboran)

Jenis wangsalan yang kedua adalah wangsalan rangkep (camboran).

Wangsalan rangkep yaiku wangsalan kang isi batangane punjul siji.

Wangsalan rangkep adalah wangsalan yang isi teka-tekinya lebih dari satu.

Bentuk wangsalan ini terdiri atas dua kalimat. Kalimat pertama adalah isi wangsalan dan yang kedua berissi batangane (jawabannya).

Contoh wangsalan rangkep:

  1. Tengareng prang, andheging riris, kudu teteg lan kudu terang ing pikir. (Tengara perang: keteg , andeging riris: terang)
  2. Bayem arda, ardane ngrasuk busana, mari anteng besuse saya katara. (Bayem arda: lateng, ardane ngrasuk busana: besus)
  3. Sri Maha Jawata Katong, andaka wulune rekta, jroning nendra gung kaepi. (Ratune para jawata: Bathara Endra, andaka wulune rekta: sapi)
  4. Bale nata rondon pari, paran margane wak mami. (bale nata = pagelaran, rondon pari = dami)
  5. Carang wreksa kawi wuwus, panggya andika kusuma. (Carang wreksa: pang , wuwus: ngendika)
  6. Jenang sela wader kalen sesonderan, apuranta yen wonten lepat kawula. (Jenang sela: apu, wader kalen: sepat)
  7. Sayeng kaga kaga kresna mangsa sawa, wong susila lagake anuju prana. (sayeng kaga: kala, kaga kresna mangsa sawa: manuk gagak)
  8. Mamet tirta, tirta jawah jro katiga, suka lila lebur luluh labuh praja. (Memet tirta: Ngangsu, tirta jawah jro katiga: labuh)
  9. Tapas aren, aren arab wijilira tindak tanduk, nora ninggal tata krama. (Tapas aren: duk, Aren arab wijilira: Kurma)

Wangsalan Memet

Wangsalan memet adalah jenis wangsalan yang sedikit rumit. wangsalan memet harus diartikan sebanyak dua kali.

Wangsalan memet yaiku wangsalan kang carané nggoleki batangane sarana ngoceki maksuding tetembungane ambal ping pindho.

Contoh kasus seperti dalam tuladha wangsalan di bawah ini.

“Uler kembang, yèn trima alon-alonan”

  • Pembahasan pertama: Uler kembang maksudnya adalah hewan lintah.
  • Pembahasan kedua: Suku kata “li” dalam kata lintah, dihubungkan dengan kata “tali”.
  • “Tali” dianggap mempunyai arti “alon-alonan”.
  • “Alon-alonan” bisa diartikan sebagai “Satitahe”. Kata satitahe artinya melakukan pekerjaan dengan perlahan tanpa ada paksaan.
RECOMMEND :  √ Geguritan Tema Pendidikan Paling Keren 2020!

Wangsalan Padinan

Wangsalan padinan adalah wangsalan rakyat yang biasa digunakan dalam percakapan sehari-hari.

Wangsalan padinan biasanya tidak perlu dibedah isi teka-tekinya, karena orang-orang yang mendengarkannya dianggap sudah memahami isinya.

Contoh wangsalan padianan seperti dalam kutipan percakapan berikut ini.

“Wong kae sajatine wis krungu kandhaku, nanging njangan gori. Gori iku mathuke digudhèg.”

Wangsalan Mawa Paungeran Tartamtu

Mawa paungeran 4 wanda + 8 wanda

Wanda artinya suku kata. Wangsalan dengan 4 suku kata ditambah 8 suku kata terdapat dalam wangsalan lamba.

Bagian pertama terdiri dari 4 suku kata sebagai isis wangsalan dan bagian kedua 8 suku kata sebagai batangan atau isis tebakannya.

Contohnya: Reca kayu, golek kawruh rahayu.

Mawa paungeran (4 wanda + 8 wanda) X 2 = 24 wanda

Yang termasuk wangsalan ini dalah wangsalan rangkep.

Contohnya:

Sayuk rukun, wulang wido mangsa rowang = 4 wanda + 8 wanda

Sayektine, wit saking bondho kawula = 4 wanda + 8 wanda

Wangsalan Edi Peni

 Contoh Wangsalan Beserta Jenis, Ciri-ciri dan sekaligus sebagai paugeran wangsalan edipeni adalah sebagai berikut:

  • Terdiri atas dua kalimat dan dua baris.
  • Setiap kalimat terdiri atas 4 suku kata + 8 suku kata.
  • Kalimat pertama adalah isi wangsalan, sedang yang kedua adalah isi teka-tekinya.
  • Menggunakan purwakanthi guru swara di setiap akhir kalimat

Contoh wangsalan edi peni:

Tepi wastra, wastra kang tumrap mustaka. (Kemada, iket) Mumpung mudha, nggegulanga ngiket basa.

Wangsalan kang Sinawung Ing Tembang

 Contoh Wangsalan Beserta Jenis, Jenis wangsalan yang terakhir adalah wangsalan yang ada di dalam tembang. wangsalan ini dimasukkan dalam tembang yang dinyanyikan pesindhen.

Jika wangsalan masuk ke dalam sebuah tembang, jumlah suku kata dan guru swara harus mengikuti tembangnya.

Contoh wangsalan dalam tembang seperti dalam tembang sinom berikut ini.

Edane wong keneng guna,

ambatik sinambi nangis,

malam wuntah balabaran,

geni mati muring-muring,

prembenahan mbrebes mili,

gawangan sinendhal putung,

ya talah ta si kakang,

puluh-puluh awak mami,

petis manis wis kudu dadi pocapan.

Cara Membuat Wangsalan

Selain tuladha wangsalan di atas, kamu juga bisa membuat wangsalan sendiri.

Caranya adalah dengan mengarang isi teka-tekinya terlebih dahulu baru kemudian pertanyaan teka tekinya. Isi teka-teki di taruh di belakang diawali dengan pertanyaannya lebih dulu.

Akhirnya pembahasan tentang contoh wangsalan beserta jenis dan penjelasannya ini selesai. Terimakasih sudah mampir, semoga bermanfaat.

Add a Comment

Your email address will not be published. Required fields are marked *